Z artykułu dowiesz się:
Historia tarota: początki
Tarot to zestaw kart, który od wieków fascynuje ludzi na całym świecie. Wykorzystywany zarówno do
wróżbiarstwa, jak i medytacji czy rozwoju duchowego, tarot ma bogatą i złożoną historię.
Skąd jednak pochodzi? Jakie były jego pierwotne zastosowania?
Pierwsze wzmianki o kartach tarota
Pierwsze wzmianki o kartach przypominających tarot pochodzą z XIV wieku. W Europie karty te znane były jako zwykłe talie do gry, które miały zupełnie inne przeznaczenie niż współczesne talie tarota. Historycy uważają, że karty dotarły do Europy za pośrednictwem kupców i podróżników, którzy przynieśli je z Bliskiego Wschodu, Indii lub Chin. Szczególnie ciekawa jest teoria mówiąca o tym, że pierwowzory kart tarota mogły być związane z islamskimi kartami “Mamluk”, które używane były w XIII i XIV wieku w Egipcie.
Talia “Mamluk” składała się z czterech kolorów: mieczy, kijów, kielichów i monet – identycznych jak w współczesnych Małych Arkanach tarota. Były to karty bogato zdobione, co sugeruje, że ich użytkowanie ograniczało się do zamożnych warstw społeczeństwa. Warto jednak zaznaczyć, że początkowo nie przypisywano im żadnych symbolicznych ani wróżbiarskich właściwości – służyły one wyłącznie do gry.
Włoskie źródła z XIV i XV wieku wspominają o kartach zwanych „trionfi” (z włoskiego „triumfy”). Były to zestawy kart używane w grach towarzyskich, które stopniowo zyskały coraz bardziej rozbudowaną symbolikę. „Trionfi” odnosiły się do koncepcji zwycięstwa lub triumfu pewnych wartości, co w późniejszych interpretacjach zostało powiązane z ideami duchowymi i filozoficznymi.
Pierwsza oficjalna wzmianka o kartach tarota pochodzi z 1440 roku. W liście z Ferrary, napisanym przez Marcella Fantoni da Monteferrante, wspomniano o specjalnej talii kart podarowanej arystokracie. Historycy spekulują, że mogła to być jedna z pierwszych talii „Tarocchi”, które z czasem rozwinęły się w to, co znamy dziś jako tarot.
Tarot w renesansowych Włoszech
W XV wieku tarot zyskał swoją dzisiejszą strukturę dzięki włoskim artystom i arystokracji. W okresie renesansu, zwłaszcza na północy Włoch, tarot stał się popularnym narzędziem zarówno rozrywki, jak i symbolicznej ekspresji. Najbardziej znanym przykładem z tego okresu jest talia Tarocchi di Visconti-Sforza, stworzona na zlecenie rodziny Viscontich, jednej z najpotężniejszych rodzin w Mediolanie.
Talia Visconti-Sforza składała się z 78 kart, podzielonych na Wielkie Arkana i Małe Arkana. Karty te były ręcznie malowane i zdobione złotem, co czyniło je dziełami sztuki. Każda karta zawierała bogatą symbolikę, odwołującą się do tematów religijnych, astrologicznych i filozoficznych. Wielkie Arkana, takie jak Głupiec czy Koło Fortuny, przedstawiały archetypy związane z ludzkim życiem i duchowością. Małe Arkana natomiast były bardziej „przyziemne”, przedstawiając aspekty życia codziennego, takie jak miłość, praca czy konflikty.
Ciekawostką jest, że początkowo tarot nie miał związku z wróżbiarstwem. Był używany głównie do gry w tarocchi, która była popularną grą towarzyską wśród włoskiej arystokracji. Dopiero w XVIII wieku karty tarota zaczęto interpretować jako narzędzie do przewidywania przyszłości i eksploracji duchowych tajemnic.
Renesans był również czasem rozwoju ezoteryki i alchemii, co miało ogromny wpływ na symbolikę tarota. Włoscy intelektualiści fascynowali się ideami neoplatonizmu, hermetyzmu i astrologii. Wielu z nich widziało w tarocie odzwierciedlenie tych nauk, a nawet świętą księgę obrazów. Tarot zaczęto postrzegać jako metaforyczną mapę duszy ludzkiej, na której każda karta symbolizowała pewien etap w duchowej podróży człowieka.
Warto również wspomnieć, że renesansowe Włochy były miejscem dynamicznej wymiany kulturowej. Wpływy arabskie, żydowskie i chrześcijańskie przenikały się wzajemnie, co znajduje odzwierciedlenie w różnorodnej symbolice tarota. Ten okres położył fundamenty pod współczesne interpretacje kart, czyniąc tarot nie tylko narzędziem gry, ale również duchowego wglądu.
Rozwój symboliki w tarocie
Renesans był okresem wielkiego zainteresowania ezoteryką i alchemią. To wtedy zaczęto przypisywać kartom tarota głębsze znaczenia symboliczne, wiążąc je z astrologią, numerologią i filozofią hermetyczną.
Wpływ różnych kultur na tarot
Egipt i tajemnice hermetyzmu
Niektórzy badacze twierdzą, że tarot ma swoje korzenie w starożytnym Egipcie. Księga Thota, przypisywana bogowi mądrości Thotowi, miała zawierać tajemną wiedzę, którą później związano z tarotem.
Indie i Chiny: początki kart do gry
Wiele wskazuje na to, że karty do gry, będące pierwowzorem tarota, mogły pochodzić z Azji. W Indiach i Chinach już w IX wieku używano talii kart do rozrywki i wróżbiarstwa.
Żydowska kabała i tarot
W czasach nowożytnych tarot został powiązany z żydowską kabałą. Struktura 22 kart Wielkich Arkan odpowiada 22 literom hebrajskiego alfabetu i ścieżkom na Drzewie Życia.
Symbolika i znaczenie tarota
Wielkie Arkana
Wielkie Arkana składają się z 22 kart, które reprezentują główne archetypy ludzkiego doświadczenia, takie jak Głupiec, Maga, czy Kapłanka. Każda karta niesie głębokie przesłanie duchowe.
Małe Arkana
Małe Arkana, składające się z czterech kolorów: kielichów, mieczy, buław i monet, symbolizują bardziej przyziemne aspekty życia, takie jak emocje, myśli, działania i materialny świat.
Kolory i ich znaczenie
- Kielichy: emocje, miłość, intuicja.
- Miecze: myśli, konflikty, intelekt.
- Buławy: energia, kreatywność, pasja.
- Monety: pieniądze, praca, bezpieczeństwo.
Konkluzja
Tarot to nie tylko narzędzie wróżbiarskie, ale także głęboka symbolika, która odzwierciedla ludzką psychikę i duchowość. Jego korzenie są złożone, obejmując różne kultury i tradycje na przestrzeni wieków. Niezależnie od tego, czy interesujesz się tarotem z powodów duchowych, czy historycznych, ta talia kart pozostaje jednym z najbardziej fascynujących wynalazków ludzkości.
Bibliografia
1. Berti, G. & Gonard, T. (2003). The Visconti-Sforza Tarot Cards. New York: Abrams. ISBN 9780810965096.
2. Dummett, M. (1980). The Game of Tarot: From Ferrara to Salt Lake City. London: Duckworth. ISBN 9780715631222.
3. Nichols, S. (1980). Jung and Tarot: An Archetypal Journey. York Beach: Weiser Books. ISBN 9780877285151.
4. Gadomska, M. (2009). Tarot – przewodnik dla początkujących. Warszawa: Wydawnictwo Studio Astropsychologii. ISBN 9788373772906.
5. Makowiecki, J. (2014). Tarot – mity, historia, znaczenie. Poznań: Wydawnictwo Rebis. ISBN 9788375107317.
6. Sławik, K. (2012). Tarot w praktyce: Interpretacje i układy kart. Białystok: Wydawnictwo Studio Astropsychologii. ISBN 9788373775904.
