Rodzaje aktywności mózgu – poznaj wszystkie stany świadomości

Według obowiązujących obecnie standardów naukowych wyróżniamy 5 głównych stanów aktywności mózgu odpowiadających różnym stanom świadomości człowieka:

• Delta,
• Theta,
• Alfa,
• Beta,
• Gamma,

Istnieje jeszcze szósty stan – Epsilon o częstotliwości poniżej 0,1 Hz, jednak jego występowanie u zdrowego człowieka jest niezwykle rzadkie i przypuszcza się, że dotyczy rytmu mózgu przed śmiercią fizyczną.
Pięć głównych faz aktywności mózgu klasyfikujemy w zależności od szybkości zmian dominujących sygnałów fal mózgowych z jednego punktu neurologicznego do drugiego w dowolnym momencie. Ta częstotliwość jest mierzona w hercach, a dane są otrzymywane przy użyciu elektrokardiogramu. Poszczególne częstotliwości nie są z natury ani dobre ani złe. Są one prawidłowe w określonym czasie lub podczas wykonywania określonych zadań umysłowych.

Delta (zwolnione fale mózgowe o częstotliwości 0,1 do 3 Hz, amplituda 100 – 200μV) – fala wolna wytwarzana w korze mózgu, która dominuje podczas snu oraz u niemowląt do około 6 miesiąca życia. W wieku późniejszym, na jawie występuje u osób z zespołem zaburzeń uwagi.
Pojawiają się również w ciągu dnia u ludzi w stanie silnej depresji z zaburzeniami psychicznymi.
W stanie Delta zdrowy człowiek jest z reguły nieruchomy i nieświadomy. Fale Delta odpowiadają za regenerację oraz uspokojenie podczas spania. To stan nieświadomości podczas głębokiego snu. Udowodniono naukowo, że kiedy u śpiących osób występują fale Delta to procesy odzyskiwania i regeneracji w ciele fizycznym zaczynają przebiegać na podwyższonym poziomie.
Oprócz stanów chorobowych stan Delta na jawie, występuje również w przypadku zaawansowanej medytacji. To w trakcie tego stanu medytujący mistrzowie jogi doświadczają „kundalini”.
W stan Delta są w stanie wprowadzić człowieka również dobrze wyszkoleni hipnoterapeuci w celu użycia hipnozy jako zastępstwa dla znieczulenia anestezjologicznego podczas różnych zabiegów chirurgicznych. Fakt ten został medycznie i naukowo udokumentowany przy wielu przypadkach.

Theta (o częstotliwości 4–7 Hz, amplituda > 30μV) – druga z fal zaliczanych do wolnych. Powstaje ona w jądrach wzgórza i układzie limbicznym.
Fale Theta związane są z wydobywaniem informacji z pamięci oraz ze zdolnością do kontroli reakcji na bodźce. Na jawie występują naturalnie u dzieci od szóstego miesiąca życia do około 6–7 roku życia. U osób dorosłych dominacja fal Theta związana jest zazwyczaj z sennością. Wiąże się z wyłączeniem się z dyskusji i świadomej obserwacji otoczenia.
W stanie Theta mogą powstawać bardzo kreatywne myśli. Co ciekawe stwierdzono współzależności fal Theta z niezrównoważeniem emocjonalnym, a także, co zastanawiające z nieprzeciętną inteligencją. Stosunkowo wysoki wskaźnik aktywności fal Theta zaobserwowano w zapisie EEG poddanych badaniu laureatów Nagrody Nobla.
Od strony terapeutycznej stan Theta to stan głębokiej relaksacji (pozwalający uzyskać absolutny spokój) występujący podczas hipnozy. jego uzyskanie jest również możliwe podczas głębokiej medytacji. Stan Theta daje bowiem inspirację oraz odczucie podobne do przeżycia duchowego.
Według niektórych badaczy fale mózgowe Theta mogą zostać odczytane jako nasza podświadomość. Odpowiadają za nieuświadomione wspomnienia i doznania. Od nich też zależy nasze nastawienie, schematy poglądów i zachowanie. Stan ten umożliwia nam działanie na poziomie podświadomości.

Alfa – o częstotliwości 7–15 Hz, amplituda: 30 – 50μV. Fale Alfa emitowane są przede wszystkim przez okolice potyliczno-ciemieniowe kory mózgowej odpowiadające za przetwarzanie informacji wzrokowych. Stan Alfa stanowi połączenie między stanem codziennej aktywności Beta, a stanem ograniczonej świadomości – Theta. jest on efektem synchronizacji czynności dendrytów – elementów neuronów; przenoszących sygnały otrzymywane z innych neuronów przez synapsy do komórek, których są częścią i pojawia się w stanie czuwania połączonego z relaksem.
Jest to stan głębokiego odprężenia, kiedy wciąż myślimy i zachowujemy czujność, ale z reguły powiązany jest z brakiem aktywności fizycznej. Zwykle występuje przy zamkniętych oczach, a najczęściej spotykany jest zaraz po przebudzeniu, ale kiedy mamy jeszcze zamknięte oczy. Podczas stanu Alfa nasza uwaga skupiona jest na doznaniach płynących z wewnątrz nas samych. Charakteryzuje ona wewnętrzne poziomy aktywności umysłowej, spokój, odpoczynek, pozytywne myślenie, inspirację, fantazjowanie, twórczość. Częstotliwość fal Alfa to w pełni zrelaksowany, medytacyjny stan umysłu w czasie którego myślimy bardzo kreatywnie i mamy dostęp do wielu informacji, które znajdują się poniżej naszej świadomej uważności. Alfa jest charakteryzowana jako częściowa świadoma uważność z przeważającą częścią podświadomości w tym samym czasie.
Stan Alfa jest wykorzystywany w praktycznie wszystkich technikach związanych z szybkim przyswajaniem informacji. Doskonale nadaje się do nauki języków obcych oraz wszelkich dziedzin nauki gdzie potrzebne jest szybkie zapamiętywanie i kojarzenie faktów.
Co ciekawe, stanu Alfa nie można wykorzystać do nauki przedmiotów matematycznych, gdyż np. przy wykonywaniu działań matematycznych umysł automatycznie przechodzi w wyższy stan częstotliwości – Beta. Takie blokowanie fazy Alfa jest spowodowane desynchronizacją aktywności neuronów zachodzącej pod wpływem koncentracji umysłowej lub stymulacji narządów zmysłów.
Na podstawie wielu publikacji z literatury ezoterycznej można orzec, iż stan Alfa jest głównym stanem umysłu używanym przez uzdrowicieli i bioenergoterapeutów. Testy elektroencefalografem, wykazały, że korzystając oni właśnie z fal mózgowych Alfa. Elektroencefalograf wykazał, że w momencie wprowadzenia energii źródła do ciała i dłoni, które mają uleczyć, umysł uzdrowiciela znajduje się w stanie Alfa. Przebywanie w stanie Alfa pomaga w uśmierzaniu bólu i jest niezwykle pomocne w uzdrawianiu.
Również samodzielnie możemy wykorzystać ten stan mózgu w celu poprawy własnego zdrowia. Kiedy świadomie wytwarzamy fale Alfa redukujemy stres i wspomagamy proces regeneracji organizmu.

Beta (o częstotliwości 16–30 Hz, amplituda: 2 – 20μV) – To stan, w którym nasz umysł zwykle funkcjonuje w codziennym życiu. W takim stanie mamy w pełni świadomą uwagę i zauważamy wszystko wokół nas. Umysł jest czuły na wszelkie bodźce zewnętrzne. Stan Beta charakteryzuje logiczne, analityczne myślenie i werbalną komunikację.
W miarę zwiększania częstotliwości fal Beta przechodzimy od stanu odprężenia, zwiększając czujność i zogniskowanie uwagi, do stanu skoncentrowania, wysokiej czujności oraz świadomości siebie i otoczenia. Przy wyższych częstotliwościach fal Beta pojawia się irytacja, zdenerwowanie, które często towarzyszy pobudzeniu ciała.
Egzystencja w stanie Beta umożliwia prezentację, analizę i organizowanie informacji oraz inną działalność, gdzie wysoki poziom koncentracji jest kluczowy. Aktywacja wysokich fal Beta następuje również w stanach skrajnych przeżyć i emocji oraz koncentracji w chwili niepokoju i strachu
Oscylacje rytmu Beta, w przeciwieństwie do Alfa nie są regularne. Dzięki badaniom podłużnym zaobserwowano, że rytm Beta występuje rzadko u osób młodych, wraz z wiekiem wskaźnik czynności Beta wzrasta, aż do okresu starości kiedy ponownie ulega obniżeniu.
W aspekcie zdrowotnym stan Beta odnosi się do negatywnych stanów psychicznych – niepokoju, agresji, silnego stresu – te negatywne emocje powstają, kiedy zbyt długi czas umysł działa w zakresie wysokich częstotliwości Beta (26-30Hz)

Gamma (o częstotliwości powyżej 31 Hz, amplituda: 3 – 5μV) Stan ten powiązany jest ze stanem szczytowej sprawności umysłu. Fale Gamma pojawiają się w odpowiedzi na bodźce zmysłowe. Czas ich trwania jest bardzo krótki i wynosi zaledwie ok. 100 milisekund.
Fale te stymulują wytworzenie w organizmie Beta-endorfin. Ich pojawienie się oznacza wysoką aktywność mentalną, w tym percepcji i świadomości. Z badań nad bioelektryczną aktywnością mózgu wynika, że właśnie dzięki falom mózgowym Gamma z masy informacji docierających do nas w każdej sekundzie możemy stworzyć w głowie spójny obraz świata.
Fale Gamma wspomagają wydajną pracę umysłową i twórczą np: podczas oglądania jabłka i kojarzenia jego nazwy. Uaktywniają się wtedy co najmniej dwa obszary mózgu. jeden rejestruje kolor owocu, a drugi – kulisty kształt. Te dwie różne informacje o jabłku muszą się teraz połączyć w jeden obraz. Obszary mózgu, w których się pojawiają, porozumiewają się za pomocą właśnie fal Gamma. Impulsy nerwowe o treści „czerwony” i „kulisty” drgają w równym takcie Gamma i dlatego jabłko postrzegamy jako jeden owoc, a nie dwa odrębne przedmioty, z których jeden jest czerwony, a drugi w kształcie kuli.
Okazuje się, że fale te stanowią rodzaj łącznika, za pomocą którego komunikują się nawet odległe od siebie obszary mózgu. To one wyznaczają rytm, którego utrzymanie jest dla mózgu tak samo ważne jak dla serca regularne skurcze. Fale Gamma mają decydujący wpływ na najważniejsze funkcje umysłu: świadomość, pamięć i uwagę.
Co ciekawe fale Gamma zanikają w mózgu całkowicie, jeśli dana osoba znajduje się pod wpływem środków anestezjologicznych.

Ludzki mózg naturalnie przełącza się pomiędzy stanami umysłu. Rano tuż po przebudzeniu znajdujemy się w stanie Alfa. Rozpoczynając codzienną aktywność, umysł przechodzi w stan Beta i przebywa w nim przez większość dnia. Popołudniowa drzemka przeniesie nas w stan Theta. Kiedy rozwiązujemy trudne problemy logiczne wymagające kojarzenia faktów z różnych dziedzin życia to znajdziemy się z kolei w stanie Gamma. Podczas marzeń na jawie przejdziemy w stan Alfa. Kiedy po ciężkim dniu pracy zapadniemy w głęboki i spokojny sen to możliwe jest osiągnięcie stanu fal najniższych – Delta. Podsumowując stan naszego umysłu zmienia się w zależności od aktualnego otoczenia, sytuacji, ludzi z którymi przebywamy, czy zdarzeń które nas spotykają.